Գլխավոր էջ » Հոդվածներ » Լեհերը Հայաստանում

Kuchnia Ormiańska okiem Thiessy
Potrawy Ormiańkie!!!!

Wróciłam z kolejnego urlopu i pewnie, jak zwykle w takich przypadkach bywa, będę przez jakiś czas gotować w duchu tego kraju, czyli tym razem po ormiańsku. Z tego względu postaram się przedstawić w skrócie kuchnię ormiańską. Mam nadzieję, że w przyszłości te informacje komuś się przydadzą i przed wizytą w Armenii wynotuje sobie rzeczy, których trzeba spróbować.

Pełna relacja z podróży już wkrótce. 

Ormianie to naród, którego tradycje kulinarne posiadają ponad 3 000 letnią historią. Pomimo różnych klęsk i nieszczęść, do dziś wraz z kulturą i religią zachowały się tradycje kuchni narodowej Ormian, na którą wpływ miały kuchnie otaczających go narodów: greków, Asyryjczyków, Persów. Jest ona bardzo różnorodna i aromatyczna. 

ZIOŁA

Wszystkie potrawy są przygotowywane z dodatkiem świeżych lub suszonych ziół. Niektóre z nich rosną w stanie dzikim a inne są specjalnie uprawiane. Najważniejsze z nich to bazylia, natka pietruszki, kolendra, koperek, mięta, estragon, portulaka, niedźwiedzi czosnek, szczaw górski. Talerz świeżych ziół to niezbędny towarzysz niemal każdej potrawy i przekąski. Spożywane są w dużych ilościach, często w całości, wraz z łodygami. 


Przyprawy i miód z przydomowej pasieki

OWOCE

Armeńskie owoce należą do najlepszych na świecie. Ze względu na gorący klimat występuje ich duża różnorodność i są wyjątkowo słodkie. Na pierwszy rzut oka widać, że pochodzą z przydomowych ogródków sprzedających, bo nie brakuje na nich różnych skaz i plamek a można je kupić na każdym kroku na ulicznych straganach. Wyjątkowo słodkie są morele, brzoskwinie, śliwki, czereśnie, melony, arbuzy, figi, granaty oraz białe i czarne morwy. 


WARZYWA

Wśród warzyw królują pomidory, ogórki, papryka i bakłażany. Pomidory są wyjątkowo słodkie i w połączeniu z ogórkami i zieleniną tworzą najpopularniejszą w całym kraju sałatkę "Armenia". Po dodaniu zaś cebuli, octu i mielonej, słodkiej papryki otrzymamy sałatkę "Erewań". Sałatki przyrządzane na ciepło a następnie schłodzone jada się w Armenii jako przystawki przed daniem głównym. 
Bardzo popularne są warzywa nadziewane farszem podobnym do tego w gołąbkach (tolma). Nadziewa się bakłażany, paprykę, pomidory i cukinię, ale najpopularniejsza tolma to ta przygotowana z liści winorośli. 


Tolma mieszana z bakłażana, papryki, kapusty i liści winorośli


Sałatka z górskiego szczawiu

PIECZYWO

W kuchni ormiańskiej najważniejszy jest chleb, który podaje się do każdego posiłku. Spośród wielu rodzajów chleba najpopularniejszy jest matnakasz i lawasz. Matnakasz jest owalny, płaski, o grubości 3 cm i długości 35-40 cm. Lawasz tworzy cienki, owalny naleśnik o rozmiarach 35 na 70 cm lub nawet większych. Dawniej lawasz był pieczony w ziemnym piecu zwanym tonirem. Dziś takie piece można spotkać na wsiach. Chociaż w miastach królują lawasze pieczone metodą przemysłową to najlepsze są te kupione na targowisku lub u gospodarza na wsi. Ponieważ w Armenii jest niewiele lasów, w takim tradycyjnym tonirze często pali się kiziakiem, opałem wyrabianym z nawozu bydła formowanym w brykiety i suszonym na słońcu, czyli jednym słowem krowimi plackami. Używa się do tego celu również wyschniętych pędów winorośli. 
Popularną przekąską uliczną jest lahmadżun – cienki placek, przypominający pizzę z mielonym mięsem oraz khachapuri (na zachodzie kraju zwane bjorkiem) – ciasto fillo nadziewane serem. 


Lawasz

WYROBY MLECZNE

Ormiańskie sery towarzyszą prawie każdemu posiłkowi. Wyrabia się je z mleka krowiego, koziego i owczego. Tradycyjny ormiański ser to ser biały, słony, o specyficznym smaku i zapachu. W sery najlepiej zaopatrywać się na bazarach, gdzie przed kupnem będziemy sowicie częstowani przez sprzedających. Chętnie wyjaśnią nam różnice pomiędzy gatunkami serów i opowiedzą o technice ich wyrobu.
W każdym sklepie kupimy smaczne krowie i owcze mleko a także a także masło. Na bazarze kupimy je na wagę a nie byle jakie to masło, bo ubite jak za dawnych czasów w maselnicy.
Podstawą wielu potraw mlecznych jest macun, czyli sfermentowane mleko krowie. W smaku nie przypomina jogurtu, kefiru, ani maślanki. Najbardziej zbliżony jest w smaku do kwaśnego mleka. Doskonale wpływa na pracę układu trawiennego, chociaż do jego specyficznego smaku i zapachu trzeba się przyzwyczaić. Mnie nie przypadł do gustu, ale wierzę, że może mieć wielu zwolenników. Macun jest podstawą do wytwarzania tanu, tradycyjnego, orzeźwiającego napoju. Powstaje w wyniku wymieszania macunu z zimną wodą w stosunku 4:1. Tan, choć bardzo słony doskonale gasi pragnienie w upalne dni.




WĘDLINY I DANIA MIĘSNE

Do tradycyjnych ormiańskich wędlin należy basturma. Przyprawione dużą ilością soli i pokryte warstwą ostrych przypraw mięso wołowe, należy mocno sprasować a następnie suszyć przez osiem dni. Basturmę podaje się pokrojoną w bardzo cienkie plasterki. Kolejną charakterystyczną wędlina jest sudżuk (sudżuch). Jest to rodzaj kiełbasy robionej z mielonego mięsa, najczęściej wołowego.

Chociaż w książkach dotyczących kuchni ormiańskiej mnóstwo jest potraw z warzyw, to w barach i restauracjach królują potrawy mięsne (sorry wegetarianie). Najbardziej popularny jestchorowac, czyli szaszłyk z kawałków baraniny lub wieprzowiny upieczony na rożnie. Popularny jest też kebab, różniący się od tego, który możemy kupić w Polsce. Są to uformowane długie kiełbaski z mielonego mięsa wołowego, zmieszanego z cebulą i ziołami również upieczone na rożnie, podawane na lawaszu. Mamy również kjuftę, czyli mięso wołowe uformowane w pulpety z cebulą i suszoną morelą oraz szaurmę – kawałki smażonego kurczaka lub mięsa wieprzowego zawinięte wraz ze świeżymi warzywami w lawasz. Warto spróbować kurczaka tapaka(pieczony kurczak z dodatkiem smażonych warzyw)oraz harissy z kurczaka (z pszenicą, podawany z masłem). Jest to danie o znaczeniu patriotycznym dla Ormian. 
Daniem wspólnym kuchni ormiańskiej i gruzińskiej są pierożki khinkali, nadziewane mielonym mięsem formowane w charakterystyczny sposób. 
Oryginalnym daniem jest chasz. Potrawa z gotowanej goleni wołowej, flaków i czosnku. Gotuje się ją przez 7-8 godzin, aż do rozgotowania żył i ścięgien przylegających do kości. Następnie wkrusza się do niej wyschnięty lawasz i po 2-3 minutach tak powstałą papkę zawija się w arkusze świeżego lawasza. Opis może nie brzmi zachęcająco, ale zaproszenie do wspólnego spożycia tej zupy, którą jada się w niedzielę rano jest szczególną propozycją, ujawniającą serdeczny i przyjazny stosunek gospodarza. Takiego zaproszenia nie wypada odrzucić, gdyż niesie ono dużo większy, aniżeli jedynie kulinarny sens.


Kebab podany na lawaszu


Khinkali


Khinlaki i w tle matnakasz

ZUPY

Do najpopularniejszych zup należy bozbasz – zupa mięsna z ziemniakami i innymi warzywami, występująca w wielu wariantach, zupa z soczewicy (waspow sup), spas – zupa na bazie macunu, krczik – zupa z kiszonej kapusty oraz czchrtma – zupa drobiowa z żółtkiem. 


Bozbasz - wersja "na bogato"

RYBY

W jadłospisie kuchni ormiańskiej spotykamy wiele potraw z ryb. Ponieważ Armenia nie ma dostępu do morza, królują tu ryby słodkowodne. Wśród nich na pierwszym miejscu należy wymienić ryby żyjące w wysokogórskim jeziorze Sewan, zwłaszcza pstrąga (pstrąg sewańskijest gatunkiem endemicznym, czyli występującym tylko w tym jeziorze), ale także sieję ibrzanę. W rzekach najpopularniejsze są pstrągi i dziki karp. Będąc w Armenii warto spróbować jak smakują raki, które można zjeść nad jeziorem Sewan oraz kupić żywe w sklepach rybnych i targowiskach.


Raki z jeziora Sewan

SŁODYCZE

Z wyrobów cukierniczych warta polecenia jest pachlawa (ciasto orzechowe z formie połączonych miodem płatów, gata (ciasto drożdżowe), nazuk (ciasto drożdżowe z nadzieniem) oraz kozinak (przysmak migdałowy).
Bardzo popularne są owoce kandyzowane. Na targu możemy kupić układane w fantazyjne kompozycje daktyle, figi, morele, brzoskwinie, śliwki i orzechy. Jednak najbardziej charakterystycznym dla Armenii słodyczem jest sudżuk (sydżuch) i tytu lawasz. Sudżuk wytwarzany jest z soku winogron, mąki i orzechów włoskich. Po zastygnięciu soku na nitce powstaje długa słodka "kiełbaska", wypełniona orzechami. Można kupić również sudżuk przyrządzony z owoców wiśni, czy granatu. Tytu lawasz wytwarza się ze śliwek. Jest to kwaśny, płaski plaster. Wygląda jak ormiański chleb, stad jego nazwa-lawasz. W zimie królują konfitury robione z różnych owoców: pigwy, arbuzów, fig, moreli, winogron, białych czereśni, moreli i brzoskwiń oraz absolutny przysmak zielone orzechy włoskie gotowane w syropie. 


Sudżuk oraz ułożone w fantazyjne kompozycje suszone owoce


Sudżuk i tytu lawasz


Młode, zielone orzechy w syropie, po lewej figi, po prawej morele

NAPOJE I ALKOHOLE

W Armenii występuje bogactwo wód mineralnych. Najpopularniejsze to Jermuk i Bjni. Nazwy pochodzą od miast o tej samej nazwie. Pije się dużo kawy przygotowanej po ormiańsku w tradycyjnym tygielku zwanym jezwi. Jest ona bardzo mocna i słodka. Pija się dużo wspomnianego już tanu, gdzieniegdzie można się napić kwasu chlebowego, sprzedawanego z charakterystycznych przyczepek-beczek.

Ponieważ Armenia jest ojczyzną winorośli, dlatego nie dziwi duża liczba wytwarzanych tutajwin i szampanów. Najbardziej znane ormiańskie piwa to Kilikia i Kotaik. Jednak najsłynniejszym alkoholem Armenii jest koniak, który jest produkowany przez fabrykę Ararat w Erewaniu. Jego jakość określana jest liczbą gwiazdek. Im więcej gwiazdek, tym starszy jest koniak, i tym lepszy oczywiście. Koniaki dojrzewają w dębowych beczkach i różnią się od siebie kolorem i mocą, która przeciętnie wynosi od 40 do 57%.. Koniak w Armenii podaje się schłodzony z czekoladą, cytryną lub cukrem, do kawy i owoców.W Armenii degustacja alkoholu jest zawsze dodatkiem do pożywienia, nigdy celem samym w sobie.

Fabryka koniaku w Erewaniu


Od lewej koniak jednoroczny, 10-letni i 26-cio letni



Աղբյուրը: http://www.sfinjak.wroclaw.pl/eggblog/news.php?id=314
Կատեգորիա: Լեհերը Հայաստանում | Ավելացրեց: ArmPol (10.11.2013)
Դիտումներ: 1526 | - Վարկանիշ -: 0.0/0
Մեկնաբանություններն ընդամենը՝: 0
Մեկնաբանություններ ավելացնել կարող են միայն գրանցված անդամները
[ Գրանցում | Մուտք ]
Մուտքի ձև
Մեր հարցումը
Ինչ եք կարծում Հայ-Լեհական կապերի զարգացման մասին
Պատասխանների ընդհանուր քանակը: 62
Փոխարժեքներ
Կայքի գործընկերները
Վիճակագրություն

Ընդամենը ակտիվ. 1
Հյուրեր. 1
Անդամներ. 0